Harlem to dzielnica, o której krąży wiele legend. Słyszeliśmy zarówno, że jest niebezpiecznie, jak i, że nie ma tam nic ciekawego do zobaczenia. Postanowiliśmy przekonać się na własnej skórze i jak widać istnieje co najmniej 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie, a pewnie wielu innych ciekawych miejsc jeszcze nie odwiedziliśmy! Wiele ciekawych miejsc w popularniejszych częściach Manhattanu opisaliśmy dla was tutaj.
Harlem to pod względem historycznym niezwykle interesująca dzielnica Nowego Jorku. Znajduje się na północnym krańcu wyspy Manhattan. Harlem założony został w XVII wieku przez Holendrów, którzy byli pierwszymi kolonizatorami Nowego Jorku, to właśnie oni nadali mu nazwę, która pierwotnie pisana była Haarlem, a z biegiem czasu zangielszczono ją do obecnej. Harlem pierwotnie był niewielką wioską, której mieszkańcy zajmowali się prowadzeniem farm.
Rozwój Harlemu ściśle związany jest z rozwojem kolei, początkowo ze względu na odległość od miasta, znajdowały się tam bogate majątki ziemskie. Sieć kolejowa sięgnęła 129 ulicy w latach 1878-1881, dzięki rozwojowi kolei możliwe było zarówno szybsze, jak i tańsze podróżowanie na dolny Manhattan. Wraz z początkiem XX wieku i Wielką Migracją rozpoczął się napływ czarnej ludności na Harlem. Zniesienie niewolnictwa w południowych Stanach nie wpłynęło na zmianę postawy białych, którzy nastawieni byli wrogo w stosunku do ludności Afroamerykańskiej, która zaczęła migrować na północ, w miejsca takie jak Nowy Jork, który był znacznie bardziej liberalny.
W latach 20′ i 30′ Harlem przeżywa odrodzenie, tak zwany ’ Harlem Renaissance’, okres dynamicznego rozwoju kultury i sztuki. Renesans Harlemu uważa się za najlepszy okres dzielnicy. Zmiany na gorsze zaczęły się po Wielkiej Depresji w 1929, która prowadzi do utraty pracy przez wielu mieszkańców dzielnicy. Sprawy nie poprawiają się ze względu na II Wojnę Światową, a Harlem powoli popada w zapomnienie.
Za najgorsze lata uznaje się lata 70′ i 80′, kiedy kryzys dotknął całe miasto, a czarny Harlem popadł w zapomnienie. W tych latach odnotowano gwałtowny wzrost przestępczości i narkomanii, a większa część dzielnicy popadła w ruinę. Harlem nawiedzały także pożary wywoływane przez właścicieli budynków, którzy wyłudzali w ten sposób odszkodowania i pozbywali się problematycznych posiadłości, na których renowację nie było ich stać. Sytuacja zaczęła powoli zmieniać się w latach 90′, a obecnie duża część Harlemu jest zgentryfikowana. Ceny nieruchomości idą w górę, a procent czarnych mieszkańców, których nie stać na czynsz, maleje.
Czy na Harlemie jest bezpiecznie? Na pewno nie jest tak niebezpiecznie jak kiedyś, ale należy zachować zdrowy rozsądek, jak w każdym innym miejscu i omijać dzielnicę w nocy. Zachodni i Środkowy Harlem uznaje się za relatywnie bezpieczne miejsca, zwłaszcza okolice Uniwersytetu Kolumbia uznawane są za dobre okolice. Nie poleca się odwiedzin we Wschodnim Harlemie, który podobno jest najmniej bezpieczną częścią (sami w tej części nie byliśmy). Słyszeliśmy także opinie, że nie należy zapuszczać się nigdzie na północ od 125tej, Aneta odwiedziła te okolice zarówno sama, jak i w grupie. Jeśli macie obawy co do bezpieczeństwa to polecamy wam wycieczkę w zorganizowanej grupie jakie organizuje na przykład Guru Walk.
Columbia University – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Columbia University to prywatna uczelnia należąca do prestiżowej Ligi Bluszczowej zrzeszająca 8 amerykańskich, prywatnych uniwersytetów badawczych uznawanych za najlepsze uczelnie wyższe w Stanach Zjednoczonych. Uniwersytet Kolumbia powstał oryginalnie jako King’s College na ziemiach należących do kościoła Trinity na dolnym Manhattanie i jest najstarszą uczelnią wyższą w Nowym Jorku i piątą najstarszą w USA.
Wstęp na teren uniwersytetu otwarty jest dla publiki (zewnętrzne części kampusu), ale warto zdecydować się na wycieczkę historyczną z przewodnikiem czy też self-guided tour, o których więcej dowiecie się tutaj.
Morris-Jumel Mansion – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Na początku istnienia Nowego Jorku, Harlem był położoną na północy od miasta, oddzielną wioską. Zakładali tam swoje farmy bogaci Holendrzy, a charakter dzielnicy zmieniał się wraz z rozwojem kolei, która połączyła miasto z wioską. Z biegiem czasu Nowy Jork wchłonął Harlem, a dzielnica przechodziła kolejne zmiany.
Jedną z pozostałości po wczesnym Harlemie jest posiadłość Morris-Jumel, jedna z najstarszych przetrwałych do dnia dzisiejszego, rezydencji na Manhattanie. Willa zbudowana została w 1765 dla rodziny Morris. W czasie Amerykańskiej wojny o niepodległość posiadłość służyła jako siedziba wojsk generała Jerzego Waszyngtona, a także jako siedziba wojsk brytyjskich i wojsk Hesji. Następnie przez lata wykorzystywana była jako tawena, a w 1810 willa zakupiona została przez Stephena i Elizę Jumel, którzy rozpoczęli serię renowacji tego miejsca. Ostatni prywatni właściciele tego miejsca dom w 1904 został przekształcony na muzeum.
O zwiedzaniu posiadłości więcej dowiecie się tutaj.
Sylvian Terrace – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Sylvian Terrace to miejsce, które wygląda jak wyjęte żywcem z innej epoki. Uliczka Sylvian Terrace to 20 zabytkowych, drewnianych, dwupiętrowych budynków, które zbudowano w latach 1882-1883. Uliczka ta prowadzi wprost do Morris-Jumel Mansion i jest częścią historycznego dystryktu Jumel Terrace, w którym większość budynków powstała w latach 1890-1902.
The City College of New York – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
The City College of New York założony w 1847 był pierwszą publiczną uczelnią, która kształciła za darmo (niestety obecnie pobierane jest czesne). Ideą tego miejsca był dostęp do edukacji i asymilacja ze społeczeństwem dla ubogich imigrantów, którzy w XIX wieku tłumnie docierali do Stanów Zjednoczonych z Europy. Przez lata uczelnia wykształciła wielu noblistów, dziennikarzy, naukowców, polityków. Wśród znanych nazwisk absolwentów The City College of New York znajdują się między innymi Ed Koch (burmistrz Nowego Jorku) czy Mario Puzo (autor Ojca Chrzestnego).
Jednym z najbardziej charakterystycznych budynków na które warto zwrócić uwagę jest Shepard Hall w stylu późnogotyckiego odrodzenia. Shepard Hall był pierwszym budynkiem collegu w jego nowej lokalizacji. W tej okolicy na pewno nie przegapicie innych imponujących budynków: Townsend Harris Hall, Compton-Goethals Hall oraz Wingate Hall.
Hamilton Grange National Memorial – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Odwiedzając The City College of New York łatwo przegapić znajdujący się u jego podnóża w Parku St. Nicholas dom Aleksandra Hamiltona (jednego z Ojców Założycieli i Sekretarza Skarbu). Aleksander Hamilton mieszkał w Harlemie i codziennie dojeżdżał konno na dolny Manhattan do pracy. Jego posiadłość znajdowała się nieco na północ od miejsca, w którym znajduje się obecnie, w 2008 roku dom w całości przeniesiony został do obecnej lokalizacji.
Strivers’ Row – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Strivers’ Row to obszar historyczny St. Nicholas Historic District zajmujący obszar ulic 138 i 139 West pomiędzy Adam Clayton Powell Jr. Boulevard oraz Frederick Douglass Boulevard. Strivers’ Row to jedno z najbardziej malowniczych miejsc na Harlemie. Kamienice należące do Strivers’ Row zbudował deweloper David H. King Jr. w latach 1891-93, w skład dystryktu wchodzą trzy rodzaje budynków: zbudowane z czerwonej cegły i brownstone, budynki z żółtej cegły, wapienia i terrakoty oraz te z ciemnej cegły, brownstone i terrakoty.
Osiedle zaprojektowane zostało dla białej klasy średniej, sprzedano niewielką ilość domów, a w czasie kryzysu gospodarczego biali mieszkańcy zaczęli opuszczać Harlem. Pomimo dużego zainteresowania firma nie sprzedawała domów mieszkańcom czarnym i stały one puste aż do 1919-20. Nazwa Strivers’ oznacza „walczący”, nadana została przez czarnych przywódców i profesjonalistów, którym po czasie udało się zamieszkać w tej okolicy.
Adam Clayton Powell Junior Boulevard – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Adam Clayton Powell Junior to pastor i polityk związany z Harlemem, który reprezentował dzielnicę w Izbie Reprezentantów Stanów Zjednoczonych od 1945 do 1971. Adam Clayton Powell Junior był pierwszym Afroamerykaninem wybranym do Kongresu. Na jego cześć nazwano 7 Aleję w części biegnącej przez Harlem.
Apollo Theater – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Legendarny harlemski teatr, w którym występowali (i ciągle występują) Afroamerykańscy artyści. Apollo cieszył się popularnością w czasie „renesansu Harlemu”, a także w latach 60tych, wszystko zmieniło się wraz kryzysem, który nadszedł dekadę później. Ze względu na wzrost przestępczości i narkomanii na Harlemie teatr zamknięto w 1976 roku, po latach problemów udało się przywrócić go do życia, a w 1983 roku teatr został wpisany na listę „New York City Landmark”.
Apollo zasłynął między innymi z organizowanego w środy talent show dla amatorów. W walce o 20 tysięcy dolarów stanąć może każdy amator, który oceniany jest przez widownię ochoczo biorącą udział w wydarzeniu. Amateur Night organizowane jest do dziś, więc wybierając się na Harlem możecie zaplanować środowy wieczór w Apollo. Dla wielu amatorów wygrana w tym show była początkiem kariery, do najbardziej znanych gwiazd zaliczyć można Ellę Fitzgerald, Jimi Hendrix czy Billie Holiday.
Mount Morris Park West – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Mount Morris Park West to kolejna, obok Strivers’ Row, zamożna okolica przyciągająca prominentnych mieszkańców Harlemu. Mount Morris Park West to także dzielnica historyczna, w której podziwiać można charakterystyczne dla Harlemu kamienice miejskie.
Marcus Garvey Park – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
Marcus Garvey Park znajduje się w okolicy Mount Morris Park West, leży on na granicy centralnego i wschodniego Harlemu. Marcus Garvey Park był miejscem, w którym w latach 1967-69 co roku odbywał się Harlem Cutural Festival, największą popularność zyskał w 69′ roku i został nazwany „Czarnym Woodstockiem’. O festiwalu nakręcono dokument o nazwie 'Summer of Soul’.
W Marcus Garvey Park znajdziecie też 'Harlem Fire Watchtower’, ostatnią z 11 wież obserwacyjnych, które przetrwały do dziś. Wieża pochodzi z XIX wieku, jak można się domyślić z nazwy, była to wieża obserwacyjna wykorzystywana do wypatrywania pożarów, które stanowiły poważny problem miasta w tamtych czasach.
The Abyssinian Baptist Church – 11 miejsc do zobaczenia na Harlemie
W 1808 roku grupa szesnastu osób, która zbuntowała się przeciw segregacji miejsc w First Baptist Church of New York postanowiła utworzyć The Abyssinian Baptist Church na dolnym Manahattanie. Nazwa pochodzi od starożytnej nazwy Etiopii – Abyssinia. Był to pierwszy w stanie Nowy Jork Afroamerykański kościół baptystów. Kościół przesuwał się na północ wyspy wraz ze zmianami zachodzącymi w mieście, w obecną lokalizację na 138 zachodniej przeniósł się w czasie harlemskiego renesansu. Kościół ten jest najpopularniejszym wśród turystów miejscem na niedzielny gospel. Jeśli wybieracie się na takie wydarzenie warto sprawdzić na które msze wpuszczani są turyści i czy są ograniczenia ilości miejsc, ze względu na duże zainteresowanie warto wybrać mniejszy, mniej znany kościół.
